Định cư Mỹ và Canada là quá trình di chuyển đến một trong hai quốc gia này để sinh sống và làm việc lâu dài, thường kèm theo việc xin thường trú hoặc nhập quốc tịch. Theo số liệu từ Bộ Ngoại giao Việt Nam, cộng đồng người Việt tại Mỹ đã tăng từ khoảng 1,5 triệu người năm 2010 lên gần 2,2 triệu người vào năm 2020. Trong khi đó, tại Canada, số lượng người Việt cũng tăng từ khoảng 220.000 người năm 2011 lên hơn 300.000 người vào năm 2021. Xu hướng này phản ánh sức hút ngày càng tăng của hai quốc gia Bắc Mỹ này đối với người Việt Nam và nhiều người đang cân nhắc “nên định cư Mỹ hay Canada?“.
Bài viết này của UCA sẽ so sánh chi tiết giữa Mỹ và Canada về nhiều khía cạnh quan trọng của cuộc sống, bao gồm chất lượng cuộc sống, chi phí sinh hoạt, cơ hội việc làm, hệ thống giáo dục, dịch vụ y tế, và quyền lợi visa. Thông qua việc so sánh những yếu tố này, bạn sẽ có cơ sở vững chắc để đánh giá xem quốc gia nào phù hợp hơn với nhu cầu và mong muốn của mình. Hãy cùng UCA khám phá chi tiết về cuộc sống tại Mỹ và Canada, để bạn có thể tự tin hơn trong hành trình định cư của mình.
Nên định cư Mỹ hay Canada?
Câu trả lời là: Cả hai quốc gia đều đáng để định cư. Mỗi quốc gia đều có những ưu điểm và thách thức riêng, phù hợp với những nhóm đối tượng khác nhau. Để đưa ra quyết định chính xác, chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng 9 yếu tố được đề cập ở phần tiếp theo.
So sánh chất lượng cuộc sống ở Mỹ và Canada
Chất lượng cuộc sống là một khái niệm đa chiều, bao gồm các yếu tố như mức độ hài lòng với cuộc sống, an toàn, môi trường sống, cân bằng công việc-cuộc sống và cơ hội phát triển cá nhân. Nhìn chung, Canada có thể là lựa chọn tốt hơn cho những người ưu tiên sự ổn định và an toàn, trong khi Mỹ phù hợp với những ai tìm kiếm cơ hội phát triển nhanh và đa dạng trong sự nghiệp.
Theo Chỉ số Chất lượng Cuộc sống 2023 của Numbeo, Canada đứng ở vị trí thứ 19, trong khi Mỹ xếp hạng 15. Tuy nhiên, khi xét về chỉ số an toàn, Canada vượt trội hơn với điểm số 62.42 so với 53.44 của Mỹ. Canada thường được đánh giá cao về môi trường sống trong lành, hệ thống y tế công cộng toàn diện và chính sách nhập cư thân thiện. Mỹ, mặt khác, nổi tiếng với cơ hội kinh tế đa dạng và văn hóa đổi mới sáng tạo.
So sánh văn hóa ở Mỹ và Canada
Văn hóa bao gồm các giá trị, niềm tin, hành vi và truyền thống của một xã hội. Đối với người Việt Nam, văn hóa Canada có thể dễ hòa nhập hơn so với Mỹ do chính sách đa văn hóa cởi mở. Tuy nhiên, môi trường năng động và đa dạng của Mỹ cũng mang đến nhiều cơ hội học hỏi và phát triển.
Canada tự hào với chính sách đa văn hóa, được thể hiện qua Đạo luật Đa văn hóa Canada năm 1988. Quốc gia này khuyến khích người nhập cư duy trì bản sắc văn hóa gốc trong khi hòa nhập vào xã hội Canada. Mỹ, trong những năm gần đây đã và đang công nhận sự đa dạng và độc đáo của các nền văn hóa khác nhau.
Về giao tiếp, người Canada thường được xem là lịch sự và ít thẳng thắn hơn người Mỹ. Một nghiên cứu của Đại học British Columbia năm 2019 chỉ ra rằng 67% người Canada coi sự lịch sự là đức tính quan trọng nhất trong giao tiếp, so với 52% ở người Mỹ.
So sánh visa định cư ở Mỹ và Canada
Visa định cư là giấy tờ cho phép người nước ngoài sinh sống và làm việc lâu dài tại một quốc gia. Nhìn chung, quá trình xin visa định cư Canada thường nhanh chóng và dễ dàng hơn so với định cư Mỹ, đặc biệt đối với lao động tay nghề cao. Tuy nhiên, Mỹ vẫn là điểm đến hấp dẫn với nhiều cơ hội việc làm đa dạng và thu nhập tiềm năng cao hơn.
Canada nổi tiếng với hệ thống nhập cư Express Entry, áp dụng cho lao động tay nghề cao. Theo số liệu từ Bộ Di trú, Tị nạn và Quốc tịch Canada (IRCC), năm 2022, thời gian xử lý hồ sơ Express Entry trung bình là 6 tháng, với tỷ lệ chấp thuận khoảng 85%. Mỹ có các chương trình visa định cư chính như EB-1 đến EB-5. Theo Cục Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS), thời gian xử lý visa EB-2 (cho lao động tay nghề cao) trung bình là 18-24 tháng, với tỷ lệ chấp thuận khoảng 70% trong năm 2022.
Về chi phí, xin visa định cư Canada theo chương trình Express Entry có tổng chi phí khoảng 2.300 CAD (tương đương 1.700 USD), trong khi chi phí xin visa EB-2 tại Mỹ vào khoảng 3.000-5.000 USD, chưa bao gồm phí luật sư. Quyền lợi khi có visa định cư ở cả hai nước đều bao gồm quyền làm việc, học tập và sinh sống lâu dài. Tuy nhiên, Canada cho phép công dân mang hai quốc tịch, trong khi Mỹ yêu cầu từ bỏ quốc tịch gốc khi nhập tịch.
So sánh khí hậu và thời tiết ở Mỹ và Canada
Khí hậu và thời tiết đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định nơi sinh sống, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Đối với người Việt Nam quen với khí hậu nhiệt đới, việc thích nghi với thời tiết lạnh ở Canada có thể là một thách thức lớn. Trong khi đó, các thành phố lớn ở miền Nam nước Mỹ như Los Angeles hay Miami có khí hậu ôn hòa hơn, dễ thích nghi hơn.
Canada, có khí hậu đa dạng nhưng nhìn chung lạnh hơn Mỹ. Theo Cơ quan Môi trường và Biến đổi Khí hậu Canada, nhiệt độ trung bình hàng năm tại Toronto, thành phố lớn nhất Canada, là 9.4°C. Mùa đông ở Canada kéo dài và khắc nghiệt, với nhiệt độ có thể xuống dưới -20°C ở nhiều vùng. Mặt khác, theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA), nhiệt độ trung bình hàng năm tại New York là 12.9°C. Miền Nam nước Mỹ có khí hậu ấm áp quanh năm, trong khi miền Bắc có mùa đông lạnh giá.
So sánh chi phí sinh hoạt ở Mỹ và Canada
Chi phí sinh hoạt bao gồm các khoản chi tiêu cơ bản như nhà ở, thực phẩm, giao thông và y tế. Nhìn chung, chi phí sinh hoạt ở Canada có thể thấp hơn một chút so với Mỹ, đặc biệt là chi phí y tế.
Theo Numbeo, chỉ số chi phí sinh hoạt tổng thể của Canada (không bao gồm tiền thuê nhà) là 74.83, thấp hơn so với 74.98 của Mỹ (tính đến tháng 9/2023). Tuy nhiên, sự chênh lệch này không đáng kể và có thể thay đổi tùy theo thành phố và khu vực cụ thể.
Về nhà ở, giá thuê căn hộ một phòng ngủ ở trung tâm thành phố tại Canada trung bình là 1,342.49 CAD (khoảng 1,000 USD), trong khi ở Mỹ là 1,499.41 USD. Tuy nhiên, các thành phố lớn như Toronto, Vancouver, New York hay San Francisco có giá thuê nhà cao hơn đáng kể so với mức trung bình quốc gia.
Chi phí thực phẩm ở Canada thường cao hơn một chút so với Mỹ. Theo Numbeo, giá một lít sữa ở Canada là 2.84 CAD (khoảng 2.12 USD), trong khi ở Mỹ là 1.00 USD. Về giao thông, giá xăng ở Canada thường cao hơn Mỹ. Tính đến tháng 9/2023, giá xăng trung bình ở Canada là 1.65 CAD/lít (khoảng 1.23 USD/lít), trong khi ở Mỹ là 0.96 USD/lít. Chi phí y tế ở Canada thấp hơn đáng kể so với Mỹ nhờ hệ thống bảo hiểm y tế công cộng. Theo một nghiên cứu của Commonwealth Fund năm 2021, chi tiêu y tế bình quân đầu người ở Canada là 5,370 USD, trong khi ở Mỹ là 11,945 USD.
So sánh chất lượng giáo dục ở Mỹ và Canada
Chất lượng giáo dục là một yếu tố quan trọng, đặc biệt đối với các gia đình có con em trong độ tuổi đi học hoặc những người muốn tiếp tục học tập sau khi định cư. Nhìn chung, nếu bạn ưu tiên giáo dục phổ thông chất lượng cao và chi phí hợp lý, Canada có thể là lựa chọn tốt hơn. Nếu bạn mong muốn theo học tại các trường đại học hàng đầu thế giới và có cơ hội nghiên cứu tiên tiến, Mỹ sẽ là đất nước phù hợp hơn.
Đầu tiên, hệ thống giáo dục công lập ở Canada nhìn chung được đánh giá tốt hơn và đồng đều hơn so với Mỹ. Theo một nghiên cứu của OECD năm 2021, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học ở Canada là 91%, cao hơn so với 88% ở Mỹ. Tiếp theo, về giáo dục đại học, theo bảng xếp hạng QS World University Rankings 2023, Mỹ có 5 trong số 10 trường đại học hàng đầu thế giới là ở Mỹ. Trong khi đó, Canada có 3 trường trong top 50 thế giới.
Chi phí học đại học ở Canada thường thấp hơn đáng kể so với Mỹ. Theo số liệu từ Statista, học phí trung bình cho sinh viên quốc tế ở Canada năm học 2022-2023 là 33,623 CAD (khoảng 25,000 USD), trong khi ở Mỹ là 39,150 USD.
So sánh cơ hội việc làm ở Mỹ và Canada
Cơ hội việc làm là yếu tố quan trọng hàng đầu khi quyết định định cư. Nhìn chung, Mỹ có thể cung cấp nhiều cơ hội việc làm đa dạng hơn và mức lương cao hơn, đặc biệt trong các ngành công nghệ cao. Tuy nhiên, Canada có môi trường làm việc cân bằng hơn và chính sách nhập cư thuận lợi hơn cho lao động nước ngoài.
Cả Mỹ và Canada đều có thị trường lao động phát triển, nhưng có 3 điểm khác biệt đáng chú ý
- Tỷ lệ thất nghiệp: Theo số liệu mới nhất từ OECD (tháng 7/2023), tỷ lệ thất nghiệp ở Canada là 5.0%, trong khi ở Mỹ là 3.5%. Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể thay đổi theo thời gian và khu vực.
- Mức lương trung bình: Mức lương trung bình ở Mỹ thường cao hơn Canada. Theo OECD, mức lương trung bình hàng năm ở Mỹ năm 2022 là 75,399 USD, trong khi ở Canada là 61,495 CAD (khoảng 45,800 USD).
- Ngành nghề nổi bật: Mỹ nổi tiếng với các cơ hội trong lĩnh vực công nghệ, tài chính và y tế. Theo Cục Thống kê Lao động Mỹ, các ngành có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong thập kỷ tới bao gồm năng lượng tái tạo, chăm sóc sức khỏe và phát triển phần mềm.
So sánh dịch vụ y tế ở Mỹ và Canada
Hệ thống y tế là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống tại nơi định cư. Nhìn chung, hệ thống y tế Canada có ưu điểm về tính toàn diện và chi phí thấp hơn, phù hợp với những người ưu tiên sự ổn định và an toàn tài chính. Hệ thống y tế Mỹ, mặc dù có chi phí cao hơn, nhưng cung cấp tiếp cận nhanh chóng đến các dịch vụ chuyên khoa và công nghệ y tế tiên tiến.
Canada có hệ thống bảo hiểm y tế công cộng toàn diện (Medicare), cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe miễn phí cho tất cả công dân và thường trú nhân hợp pháp. Mỹ có hệ thống y tế phức tạp hơn, bao gồm cả bảo hiểm công (Medicare, Medicaid) và tư nhân. Nhiều người Mỹ nhận bảo hiểm y tế thông qua công việc của họ.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chi tiêu y tế bình quân đầu người năm 2019 ở Canada là 5,418 USD, trong khi ở Mỹ là 10,948 USD. Tại Canada, hầu hết các dịch vụ y tế cơ bản đều miễn phí tại điểm sử dụng. Ở Mỹ, ngay cả với bảo hiểm, bệnh nhân thường phải trả các khoản đồng thanh toán hoặc khấu trừ.
So sánh hệ thống phúc lợi xã hội cho người định cư ở Mỹ và Canada
Hệ thống phúc lợi xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người định cư hòa nhập và ổn định cuộc sống tại quốc gia mới. Nhìn chung, hệ thống phúc lợi xã hội của Canada thường được đánh giá là toàn diện và hào phóng hơn so với Mỹ. Tuy nhiên, Mỹ cũng có nhiều chương trình hỗ trợ đáng kể, đặc biệt là cho người có thu nhập thấp và trung bình.
Về các chương trình hỗ trợ tài chính, Canada cung cấp Trợ cấp Trẻ em Canada (CCB) cho các gia đình có con dưới 18 tuổi, với mức trợ cấp lên đến 6,997 CAD mỗi năm cho mỗi trẻ dưới 6 tuổi và 5,903 CAD cho trẻ từ 6-17 tuổi (năm 2023). Mỹ lại nổi bật với chương trình Tín dụng Thuế Thu nhập Kiếm được (EITC) cho người lao động có thu nhập thấp và trung bình, với mức tín dụng tối đa 6,935 USD cho gia đình có 3 con trở lên (năm 2022).
Đối với người định cư, Canada cung cấp nhiều dịch vụ hỗ trợ định cư miễn phí cho người nhập cư mới, bao gồm lớp học ngôn ngữ, hướng dẫn tìm việc, và hỗ trợ hòa nhập văn hóa. Tại Mỹ cũng có các dịch vụ hỗ trợ định cư, nhưng thường ít toàn diện hơn và có sự khác biệt giữa các tiểu bang.
Câu hỏi thường gặp về định cư Mỹ và Canada
Nên định cư Mỹ và Canada ở những thành phố nào?
Đáp: Ở Mỹ, các thành phố hấp dẫn bao gồm New York, San Francisco, Los Angeles, Seattle và Houston. Tại Canada, Toronto, Vancouver, Montreal, Ottawa và Calgary là những lựa chọn phổ biến.
Các ngành nghề dễ định cư tại Mỹ và Canada?
Đáp: Cả hai nước đều có nhu cầu cao về công nghệ thông tin, y tế, kỹ thuật, tài chính và giáo dục. Canada cũng cần nhiều thợ có tay nghề.
Có thể định cư Mỹ hay Canada mà không cần chứng minh tài chính không?
Đáp: Hiếm khi không cần chứng minh tài chính. Tuy nhiên, mức độ yêu cầu có thể khác nhau tùy theo chương trình định cư cụ thể.
Những ngành nghề nào đang thiếu hụt lao động tại Mỹ và Canada?
Đáp: Cả hai nước đều cần y tá, kỹ sư phần mềm và nhân viên chăm sóc. Mỹ thiếu nhà phân tích dữ liệu, trong khi Canada cần thợ hàn và tài xế xe tải.
Có nên lựa chọn Canada nếu không biết tiếng Anh không?
Đáp: Có thể, nhưng việc học tiếng Anh sẽ mở ra nhiều cơ hội hơn. Canada cung cấp các khóa học ngôn ngữ miễn phí cho người nhập cư mới.
Có cần phải có việc làm trước khi định cư tại Mỹ hay Canada không?
Đáp: Không bắt buộc, nhưng có việc làm sẽ tăng cơ hội được chấp nhận. Một số chương trình visa lao động yêu cầu có offer việc làm trước.
Định cư Mỹ hay Canada có ảnh hưởng đến quốc tịch Việt Nam không?
Đáp: Việc có thẻ xanh không ảnh hưởng đến quốc tịch Việt Nam. Tuy nhiên, khi nhập quốc tịch Mỹ hoặc Canada, bạn sẽ mất quốc tịch Việt Nam theo luật hiện hành.