Định cư New Zealand từ A–Z: Thông tin quan trọng cần biết

AEWV cho phép bạn:

• Sang New Zealand làm việc full-time cho employer đã được công nhận
• Tích lũy kinh nghiệm và nâng mức lương để đủ điều kiện xin Resident Visa
• Chuyển đổi sang các pathway định cư, nếu công việc thuộc Green List hoặc đạt yêu cầu SMC

AEWV là visa trung tâm trong hệ thống lao động – định cư của New Zealand.

Cả người lao động và employer đều phải đáp ứng yêu cầu.

Đối với ứng viên:

• Có job offer full-time từ Accredited Employer
• Công việc phải thuộc diện được phép trên AEWV
• Mức lương ≥ median wage (hoặc theo mức đặc thù từng ngành)
• Đáp ứng tiêu chuẩn kỹ năng (skill requirement) tùy vị trí
• Đáp ứng yêu cầu về sức khỏe, lý lịch tư pháp và tiếng Anh (nếu cần)

Đối với employer:

Employer phải hoàn thành 3 bước:

1. Accreditation → được INZ phê duyệt
2. Job Check → kiểm tra vị trí tuyển dụng, lương và mô tả công việc
3. Gửi job token cho ứng viên để nộp AEWV

Nếu employer không có accreditation → ứng viên không thể nộp AEWV.

Ứng viên cần chuẩn bị:

• Job offer & employment agreement
• Mô tả công việc (Job Description)
• Payslip hoặc chứng minh kinh nghiệm liên quan
• Bằng cấp / chứng chỉ (nếu ngành yêu cầu)
• Licensing (nếu thuộc ngành đăng ký nghề)
• Health & character documents (medical + police certificate)

Kinh nghiệm UCA:

Duties phải khớp 90% ANZSCO, và lương phải đúng wage threshold → đây là phần INZ kiểm tra kỹ nhất.

• Visa thường được cấp 2–3 năm, tùy theo cấp độ công việc
• Cho phép làm việc full-time đúng vị trí đã được phê duyệt
• Có thể đưa partner + con cái sang theo các loại visa đi kèm (partner work visa, student visa…)

AEWV là “bước đệm” bắt buộc để:

• Tích lũy kinh nghiệm tại New Zealand
• Đáp ứng yêu cầu full-time job + employer accredited
• Chứng minh giá trị kinh tế thực tế thông qua mức lương và duties
• Tạo đủ điều kiện để nộp Resident Visa đúng pathway

Không có AEWV → không thể bước vào các lộ trình định cư tay nghề.

• Lương phải khớp 100% với mức trong Job Check
• Payslip – bank statement – IRD phải trùng khớp
• Licensing phải có nếu ngành yêu cầu (nursing, electrical, ECE…)
• Nếu employer bị hủy accreditation, hồ sơ sẽ bị dừng hoặc yêu cầu nộp lại
• Duties phải không lệch chuẩn ANZSCO

INZ thường soi rất kỹ sự phù hợp giữa Job Check → Job Offer → Duties → Wage.

• Người đã tốt nghiệp tại New Zealand (Post-Study Work Visa)
• Người đang ở Việt Nam muốn sang NZ làm việc hợp pháp
• Người dự định đi tiếp định cư tay nghề
• Những ngành NZ đang thiếu hụt nhân lực (IT, nursing, xây dựng, kỹ thuật, hospitality, ECE…)

Ứng viên cần chuẩn bị:

• Chứng minh nguồn vốn hợp pháp
• Hồ sơ tài chính minh bạch
• Kinh nghiệm đầu tư hoặc quản lý
• Kế hoạch phân bổ vốn theo danh mục INZ cho phép (active investment)

Sau khi nộp và được duyệt, nhà đầu tư được cấp Visa tạm trú (Resident class visa with conditions) để sang New Zealand bắt đầu thời gian đầu tư.

Nhà đầu tư cần rót vốn vào các danh mục INZ chấp thuận, trong thời gian:

• 3 năm (nếu chọn danh mục Growth: Active Investment từ NZD 5 triệu trở lên)
• 4 năm (nếu kết hợp danh mục khác – Weighted System)

Các khoản đầu tư hợp lệ có thể bao gồm:

• Quỹ đầu tư mạo hiểm (VC)
• Private equity
• Các doanh nghiệp New Zealand
• Thị trường vốn (một phần)

Trong thời gian này, nhà đầu tư có thể sống, làm việc và học tập tại New Zealand.

INZ yêu cầu nhà đầu tư:

• Duy trì khoản đầu tư đúng danh mục suốt thời gian quy định
• Đáp ứng yêu cầu thời gian hiện diện tối thiểu tại New Zealand (số ngày ở NZ mỗi năm tùy loại danh mục đầu tư)
• Chứng minh tiếp tục tuân thủ các điều kiện Resident Visa

Khi hoàn thành nghĩa vụ đầu tư, nhà đầu tư đủ điều kiện chuyển lên giai đoạn tiếp theo.

Sau khi hoàn tất thời gian đầu tư:

• Nhà đầu tư được gỡ điều kiện cư trú khỏi Resident Visa
• Có thể xin Permanent Resident Visa
• Bao gồm cả vợ/chồng và con phụ thuộc dưới 24 tuổi

Đây là bước đầu tiên để tiến tới Resident Visa.

Nhà đầu tư cần:

• Chứng minh nguồn vốn hợp pháp
• Có kinh nghiệm quản lý hoặc sở hữu doanh nghiệp
• Có kế hoạch đầu tư/kinh doanh khả thi tại New Zealand
• Đầu tư vào một doanh nghiệp hiện hữu hoặc thành lập doanh nghiệp mới

Khi được cấp Work Visa, nhà đầu tư và gia đình có thể sang New Zealand để bắt đầu triển khai dự án kinh doanh.

Trong thời gian Work Visa có hiệu lực, nhà đầu tư phải chứng minh rằng dự án kinh doanh của mình:

Được triển khai thực tế

• Tạo giá trị kinh tế cho New Zealand
• Có đóng góp tích cực cho địa phương (tạo việc làm, mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm/dịch vụ…)

Các khoản đầu tư có thể gồm:

• Góp vốn
• Mua lại doanh nghiệp
• Thành lập doanh nghiệp mới
• Đầu tư mở rộng quy mô

Để được xét Resident Visa, nhà đầu tư phải chứng minh:

• Doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, có dòng tiền thực
• Đóng góp kinh tế rõ ràng: tạo việc làm, tăng trưởng doanh thu, phát triển sản phẩm/dịch vụ mới
• Thực hiện đầu tư đúng với kế hoạch đã nộp cho INZ
• Duy trì mức đầu tư trong thời gian quy định
• Đáp ứng các yêu cầu về: sức khỏe, lý lịch tư pháp & trình độ tiếng Anh

Đây là giai đoạn INZ đánh giá “giá trị kinh tế thực tế” mà dự án mang lại.

Khi các tiêu chí đã được đáp ứng, nhà đầu tư có thể nộp Resident Visa cho cả gia đình.

Định cư New Zealand không quá khó nếu bạn thuộc các ngành nghề trong Green List, có job offer hoặc có đủ điểm theo diện tay nghề (SMC). Những ngành thiếu hụt nhân lực sẽ có điều kiện đơn giản hơn và thời gian xét nhanh hơn.

Tùy theo diện visa:

• Tay nghề (SMC): chỉ cần chi phí hồ sơ + chứng minh tài chính cơ bản.
• Người đi làm – Work to Residence: tương tự, không yêu cầu tài sản lớn.
• Đầu tư: mức đầu tư từ vài trăm nghìn NZD tùy chương trình.
  Không có yêu cầu chứng minh nguồn gốc tài sản phức tạp như Canada.

Đa số diện định cư yêu cầu IELTS 6.5 khi nộp thường trú. Tuy nhiên, khi xin Work Visa để sang New Zealand làm việc trước, thường không bắt buộc IELTS ngay, chỉ cần bổ sung sau 1–2 năm để nộp Resident Visa.

Hồ sơ diện tay nghề và Green List thường được xử lý từ 4–8 tuần nếu đủ điều kiện. Hồ sơ phức tạp có thể kéo dài 6–12 tháng.

• Resident Visa: được sống và làm việc lâu dài, nhưng “travel condition” (ra–vào NZ) chỉ có hiệu lực 2 năm.
• Permanent Resident Visa (PRV): quyền cư trú vĩnh viễn, ra vào New Zealand không giới hạn.

Các ngành trong Green List, gồm:

• Chăm sóc trẻ (ECE)
• Kỹ sư – xây dựng
• IT – phần mềm
• Dịch vụ khách hàng
• Đầu bếp, thợ làm bánh, thợ nail

Những ngành này thường được ưu tiên xét duyệt ngay.

Ngoài các ngành Green List, New Zealand đang thiếu nhân lực ở:

• Điều dưỡng, chăm sóc sức khỏe
• Nhà hàng – khách sạn
• Logistics, kho vận
• Xây dựng
• Giáo dục mầm non

Ba nhóm chính:

1. Skilled Migrant Category (SMC) – xét điểm.
2. Straight to Residence Visa – nghề nằm trong Green List.
3. Work to Residence Visa – làm việc ở NZ 24 tháng.

Chính phủ yêu cầu đầu tư theo quỹ đầu tư được công nhận, hoặc đầu tư vào “hoạt động có tác động cao”. Điểm thuận lợi: không yêu cầu doanh thu, không bắt buộc thuê lao động địa phương, linh hoạt hơn Canada/Úc.

Thông thường, sinh viên tốt nghiệp có thể xin Post-study Work Visa, sau đó làm việc đủ 24 tháng theo đúng ngành nghề để nộp Resident Visa theo diện Work to Residence.

Các ngành dễ định cư:

• Early Childhood Education
• Nhà hàng – khách sạn
• CNTT
• Kỹ thuật – xây dựng
• Sức khỏe
• Logistics

Chọn ngành nằm trong Green List sẽ thuận lợi nhất.

Hồ sơ nghề nghiệp, sức khỏe, lý lịch tư pháp, tài chính cơ bản, cùng với job offer từ nhà tuyển dụng đã được Accredited Employer công nhận.

Mua nhà không phải điều kiện để được cấp Resident Visa. Tuy nhiên, người có Resident/PR sẽ dễ mua nhà hơn so với du học sinh hoặc người mới sang làm việc.

Người có Resident/PR có thể bảo lãnh:

• Vợ/chồng
• Con cái dưới 24 tuổi

Một số trường hợp cha mẹ có thể bảo lãnh theo chương trình Parent Resident Visa, nhưng quota rất hạn chế.

Công dân New Zealand có thể đi lại tự do tại Úc và nhiều nước phát triển. Tuy nhiên, Resident Visa không phải “hộ chiếu”, nên quyền đi lại phụ thuộc vào quốc tịch của bạn (Việt Nam cần visa cho nhiều nước).